’s Nachts kwamen de spoken; een harde schreeuw, de wekker die op de vloer knalde, gevolgd door de geruststellende stem van mijn moeder.

De serie Uit gesprekken, gaat over vragen van mensen die ik ontmoet. Veel van die vragen hoor ik vaker. Daarom deze geanonimiseerde serie, zodat ieder er haar/ zijn eigen voordeel mee kan doen.

HET EEUWIGE ZWIJGEN

Nacht in, nacht uit dezelfde paniek. Ik kan niet begrijpen dat mijn moeder daar niet aan onderdoor is gegaan. Die schreeuw kwam als een demon die zich vanuit zijn onderbuik een weg naar buiten zocht. Nooit heb ik durven vragen wat er nu precies gebeurde. We deden thuis trouwens allemaal alsof er niets aan de hand was. Alsof we niet zagen hoe onze ouders, eigenlijk wij allemaal, gebukt gingen onder deze nachtmerries. Maar na al die jaren kan ik het nog steeds niet loslaten.

Is er misschien iemand die wat meer weet, aan wie jij je vragen kan stellen?

Ja, eigenlijk is dat de reden dat ik er vooral nu, steeds meer last van heb. Ik heb nog een tante, die is al ver boven de tachtig en ik ben bang dat ze er straks niet meer is. Zij is mijn laatste kans. Tegelijkertijd durf ik er niet over te praten met haar, wie weet wat dat losmaakt?

 

Waarom doe je dit?   Waarom vul je dit zo in?
 

Nou, na het overlijden van mijn ouders heb ik mijn tante voorzichtig wat vragen durven stellen. Maar ze kapte dat meteen af: “Ach kind laat het toch rusten. Het is allemaal al zolang geleden”. En sindsdien durf ik er niet meer op terug te komen. Maar het laat mij niet los. En zeker nu ze bijna negentig is, ben ik elke dag bang dat ze doodgaat.

Haar hart luchten

Misschien is het voor haar ook een opluchting als je erop terugkomt. Wie weet is ze er nu wel aan toe om te vertellen, zeg maar om haar hart te luchten. En jij hebt alleen te verliezen, toch? Het kan helpen om via een omweg het gesprek aan te gaan.

Maar hoe dan?

Bekijk bijvoorbeeld wat oude foto’s met haar. En laat haar vertellen over het gezin waarin ze opgroeide.  Hoe was het vroeger bij hun thuis? Wat deden ze ’s avonds? Vraag haar of jij op je vader lijkt, was hij stout, juist lief of misschien verlegen. Hoe herinnert ze zich hem als kleine jongen? Vraag haar naar verhalen over hem.  

Voorzichtig opbouwen en een warme sfeer creëren.

Wie weet verrast ze je met een verhaal op een moment dat je het totaal niet verwacht. Neem daarom die gesprekken altijd op, desnoods met je telefoon. Want het kan zomaar zijn dat je door de spanning de helft niet onthoudt. En die beelden zijn trouwens ook mooi voor later.

vreemde ogen dwingen

Misschien helpt het als een van je kinderen meegaat en de vragen stelt. Of neem een vriendin mee want; “vreemde ogen dwingen”.  Soms praten mensen makkelijker met een vreemde. Dan komen de verhalen los die ze om welke reden dan ook, niet aan de familie durven te vertellen.

Zoek jij ook een manier om herinneringen
vast te leggen voor later?

Wil je meer informatie?
Mail Astrid via vertellen@sureas.nl

Meer lezen?

Journalist Sandra Heerma van Voss leerde haar oma pas echt kennen toen ze de dagboeken las die zij schreef in Jappenkamp Ambarawa 6.
Lees het artikel ‘Liefste Wim, de Baby lijkt echt op jou’ op NRC.NL

„Je moet leren verdragen wat er in je zit.”

Ellen Deckwitz, over hoe de trauma’s die haar grootouders opliepen in Indië doorwerken op volgende generaties.
Lees ook het interview op NRC.nl : ‘Ik stam af van een overlever’